بێستوون

:لاپه‌ڕه‌ی خۆت درووستبكه

بێستوون                    BESTON


:بڵاگه‌ كوردیه‌کان::پێوه‌ندی: :ئارشیڤ:

- Thursday, April 27, 2006
:::
کوردستانم چۆن دیت


له‌م رۆژانه‌دا له سایتی مامۆستا و خوێندکارانی هونه‌رستانی کچانه‌ی عیفه‌ت له سه‌وڵاوا، بابه‌تێکم دیت که بوو به هه‌وێنی ئه‌م نووسینه. له‌ پێشدا بڕیارم دابوو که دوای گه‌ڕانه‌وه‌م هیچ له‌ سه‌ر ئه‌و سه‌فه‌ره‌که‌م نه‌نووسم. به‌ڵام ئه‌و بابه‌ته‌م دیت که باسی له فه‌رق و جیاوازی ئه‌م دیو و ئه‌ودیوی دوو به‌شی گه‌رمێن و کوێستانی کوردستان ده‌کرد. منیش هاتمه سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ که هێندێک شتم له‌م سه‌فه‌ره‌دا دیوه که بۆ من سه‌رنج ڕاکێش بووه، لێره‌دا باسی بکه‌م.
ئه‌وه‌ی که زۆر به‌ لامه‌وه‌ سه‌یر بوو، ئه‌وه‌ بوو که زۆر جار هه‌ستت ده‌کرد، که‌س به‌ که‌سه‌! که‌م که‌س یان هیچ که‌س له بیری پاک و خاوێنی شاردا نه‌بوو! شار و دانیشتوانی زۆر دیمه‌ن و ژیانی عه‌ره‌به‌کانی بیاوانه‌کانیان پێوه دیار بوو، یان هیچ نه‌بێ خۆو خده‌ی ئه‌وانیان به‌ خۆوه‌ گرتبوو! ئه‌مه‌ش له‌ ڕاده‌به‌ده‌ر منی ئازار ده‌دا!
که‌ له‌ دانمارک سوار بووین، به‌ڕێوه‌به‌رانی فڕۆکه‌که وتیان هه‌رکه‌سه‌ پێی خۆشه‌ له‌ کوێ دانیشێ دابنیشێ و ژماره‌ی سه‌نده‌ڵیه‌کان له به‌رچاو نه‌گرن، هه‌ر بۆیه‌ کابرایه‌کیش که ده‌یوسیت قانوون نه‌شکێکنێ و له به‌ پێی ژماره‌ی بلیته‌که‌ی له سه‌ر کورسیه‌که‌ی خۆی دانیشێ له‌گه‌ڵ کوردێکی دیکه که له‌وێ دانیشتبوو و هه‌ڵنه‌ده‌سا بوو به شه‌ڕیان و به‌ڕیوه‌به‌رانی فڕۆکه‌خانه هاتن و کابرایان بانگ کرده‌ ده‌رێ. دوای تاوێکی تر دیسان له نێوان دوو مسافری دیکه دا بوو به شه‌ڕ! هیچ و پووچی بێ قیمه‌ت، با دابه‌زین بزانه چیت لێ ده‌که‌م.... ئه‌ی هاوار 1000 میتر سه‌ره‌وه زه‌وی کورد هه‌ر ده‌ست له کۆڵی یه‌کتر ناکه‌نه‌وه. باشبوو درگاو چتی وایان له گێجه‌نه‌ نه‌هێنا ده‌نا هه‌ر له سه‌ر هه‌وره‌وه به‌رده‌بووینه‌وه. جا بۆ به‌دبه‌ختی ئێمه‌ش راست له سه‌ر باڵه‌کانیه‌وه دانیشبوون، ئه‌و شوێنه‌ی که دوو درگایان بۆ کاتی ته‌نگانه و به‌ربوونه‌وه لێ دروست کردووه.
له‌ هه‌وه‌ڵ ساته‌کانی دابه‌زینمان له فڕۆکه‌خانه‌ی هه‌ولێر، ئه‌وانه‌ی خه‌ڵکی عێراق نه‌بوون، ده‌بوایه‌ 81 دولار بده‌ن! ده‌یانوت بۆ ویزایه‌! دیاره‌ منیش به‌ری ئه‌و بڕیاره که‌وتم، به‌ڵام ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ی که له‌گه‌ل من و به‌ هه‌مان فڕۆکه‌ هاتبووین، پێویست نه‌بوو نه‌ فۆرمه‌که‌ پڕ بکاته‌وه‌ و نه‌ 81 دولاره‌که‌ بدا. منیش که‌ ته‌نیا 100 دولاریم پێ بوو، شوێنێکیان پیشان دام که‌ به‌ ئینگلیزی له‌ سه‌ریه‌وه‌ نووسرابوو "بانکی نێونه‌ته‌وه‌یی کوردستان" وتیان له‌وێ پووڵه‌که‌ت ورد بکه‌وه و وه‌ره‌وه، که چووم و پریسارم کرد، وتیان 100 دولاری ورده‌مان نیه‌!! جا ئه‌مه‌ بوو به‌ چ بانکێک؟ دوایی پۆلیسه‌کان چۆن بۆیان ورد کردمه‌وه‌ با به‌وه‌ستێ.
به‌ڵام سه‌ره‌ڕای ئه‌م هه‌موو ناخۆشیانه‌ش که‌ ده‌تبینی پۆلیس و کارگێڕ و کاربه‌ده‌ست هه‌مووی کوردن و به‌ کوردی قسه‌ ده‌که‌ن، هێز و تێنێکی تایبه‌تی له له‌شتدا په‌یدا ده‌بوو و ئاماده‌ بووی له‌ زۆرشت گوزه‌شت بکه‌ی.
نێوان فڕۆکه‌خانه‌ و شاری کۆیه‌ 45 خوله‌ک تاکوو کاتژمێرێکه. ئێمه 4 سه‌عات به ڕێگاوه بووین! هۆیه‌که‌شی ئه‌وه‌ بوو که ئێواره‌ی رۆژی هه‌ینی بوو، ئاخر رۆژی جێژی سه‌ر ساڵیش بوو. خه‌ڵکی ته‌وای شار بۆ پشووی هه‌ینی و کۆتایی ته‌عتیلاتی نه‌ورۆز چووبوونه ده‌ره‌وه‌ی شار و هه‌موو پێکه‌وه ده‌گه‌ڕانه‌وه، ئێمه‌ش به پێچه‌وانه‌ی ئه‌وان بۆ ده‌ره‌وه‌ی شار ده‌چووین. جاده‌ و ڕێگاوبانه‌کانیان هێشتا خه‌تکه‌شی نه‌کراوه و هێڵێیان به سه‌ره‌وه نییه‌. هه‌ر بۆیه‌ چوار ماشێن سه‌ری هه‌موو جاده‌که‌یان گرتبوو و به‌ره‌و نێو شار ده‌هاتنه‌وه و ئێمه‌ش له‌و تۆزه جێگایه‌ی ده‌ره‌وه‌ی ئیسفاڵته‌که که خاکی بوو به‌ پێچه‌وانه‌ی هه‌موو ئه‌و ترافیکه لۆقه لۆق له ماشێنێکی شڕا که‌وتبووینه ڕێ، هێنده هێواش ده‌چووین، جاروباره‌ ئومیدی خۆشکه‌زام داده‌به‌زی و به پێ وه‌پێش ئێمه ده‌که‌وت و له پێشه‌وه‌ راده‌وه‌ستا تاکوو ئێمه ده‌گه‌ین. هێندێک جاریش روویده‌دا که ته‌نانه‌ت به‌ولای ئێمه‌شدا بڕۆنه‌وه به‌ره‌ شار. من هه‌رگیزا و هه‌رگیز شتی وا بی نه‌زم و بێ پرینسیپم له ژیانی خۆمدا نه‌دیووه. ئێستاش ده‌زانم که سوید یه‌کێک له‌و وڵاتانه‌یه که ترافیکه‌که‌ی زۆر به دیسیپلینه‌ و ئه‌وانه‌ی له پشت فه‌رمان دانیشتوون، لانی که‌م یاساکان ده‌زانن و له‌ به‌رچاویان ده‌گرن.
ئه‌و کابرایه‌ ئێمه‌ی هێنایه‌وه‌، له‌ نێو ڕێگه‌دا به‌نزینی لێ بڕا و ده‌به‌یه‌ک به‌نزینی ده‌رهێناو و به چه‌قۆ ڕه‌حه‌تی دروست کردووه و به‌و تاریکی شه‌وه‌ به‌نزینی له ماشین کردووه! ئه‌مه‌ له‌ کاتیکدایه‌ که‌ هه‌ر له‌وێ ده‌یزانی که به‌نزینی نییه.
ماشێنه‌کانیان به ده‌گمه‌ن کلۆر و شوێنی هه‌واکه‌ی کار ده‌کا، هه‌موویان یان به‌ زۆری کاغه‌زیان تێته‌پاندبوو و بۆ خۆیان گرتبوویان، ته‌نانه‌ت هێندێکیشیان بۆ ڕازاوه‌یی ئه‌و کونانه کلینیکسی ره‌نگاو ڕه‌نگیان پێ ته‌پاندبوو، هێندیکی وه‌ک ئاڵای کوردستان کوونه‌کانیان گرتبوو! که‌ پرسیم بۆ واتان کردووه؟ وه‌ڵاهی کاکی خۆم، ئه‌وه‌ له به‌ر ئه‌وه‌یه‌ تۆزی که‌م بێته‌ ژوورێ.
هه‌موو که‌س له‌ پیس کردنی ژینگه‌ و نێو شه‌قامه‌کاندا ئاکتیڤ بوون و به‌لای که‌سه‌وه‌ گرینگ نه‌بوو که کۆڵان و شه‌قامه‌کان پڕ بوون له که‌سافه‌ت و ئه‌شغاڵ. له هه‌موو سه‌یرتره‌ ئه‌و پۆلیسانه‌ی ڕێگاوبان بوون که هه‌رکامیان پڕی گیرفانیان کردبوو له گوڵه‌به‌ڕۆژه‌ و دایم و به بێ وچان خه‌ریکی تووکاندنی بوون. ئه‌مه ته‌نیا کاری پۆلیسی هاتووچۆ نه‌بوو، به‌ڵکوو به‌ گشتی کاری خه‌ڵکه‌که بوو.
شیرنی فرۆش و ده‌ستفرۆشی نێو شه‌قامه‌کان بیسکویت و که‌یک و شیرینیه‌کانیان له نێو کۆڵان و شه‌قامه‌کاندا دانابوو و به خه‌روار مێشیان به‌سه‌ره‌وه نیشتبوو! تۆزی نێو شه‌قام و دووکه‌ڵی ماشێن و ماتۆڕ و هیتر له سه‌ریان ده‌نیشت!
قه‌ساب گۆشته‌کانی له به‌ر درگا به‌ چه‌نگه‌که‌وه‌ کردبوو و نیومیتر ئه‌ولاتر ئه‌شغاڵ و که‌سافه‌ت هه‌ڵداربووه و چاوه‌ڕوانی سپور و ئه‌شغاڵڕژێنی ده‌کرد!
دیاره من زۆرتر شاری کۆیه‌م دیت و پێش 13 ساڵ له‌مه‌وبه‌رتریش له‌و شاره‌دا ببووم، که‌ شارم له‌گه‌ڵ 13 ساڵ له‌مه‌وبه‌ر هه‌ڵده‌سه‌نگاند، ده‌مبینی جیاوازییه‌کی ئه‌وتۆی نه‌کردووه! یه‌ک کتێبخانه‌ی جوانی گشتی و یه‌ک دوو کافه‌نێت و ته‌له‌فوونخانه‌یه‌ک نه‌بێ، ئیتر نێو شار هه‌ر وه‌ک ئه‌و کات ده‌هاته‌ به‌رچاو. دیاره‌ ئه‌و کات وێنه‌ی ژنه‌ شۆڕشگێرێکیش (ئایشێ) له نێو مه‌یدانێکدا بوو که ئیستا ئاسه‌واری نه‌مابوو! که پرسیارم لێ کرد، وتیان کوڕه‌که‌ی خه‌یانه‌تی کردووه و خکومه‌تیش وێنه‌که‌ی ئه‌وی سڕیوه‌ته‌وه! به‌ڵام نابێ ئه‌وه‌شمان له بیر بچێ که ده‌ره‌وه‌ی شار له زۆر لاوه په‌ره‌ی سه‌ندووه‌ و ماڵ و کۆشکی زۆر باشی لێ دروست کراوه. بێجگه له‌مانه‌ش له ده‌ره‌وه‌ی شار به بناری کێوی هه‌یبه‌ت سوڵتانه‌وه زانکۆ و هوتێلێکی زۆر خۆش کراونه‌ته‌وه.
موبایل کارت کڕن بۆ موبایل و ته‌له‌فوون کردن، ئیتر حه‌شرێکی ده‌کرد که بۆ گێڕانه‌وه نابێ. ئه‌گه‌ر نرخه‌کانیان له‌گه‌ڵ ئێره هه‌ڵسه‌نگێنین، لێره هه‌رزانتره‌، ئیتر کارامه‌یان چۆنه ئه‌وه‌ی نازانم. به‌ڵام باتری قه‌ڵه‌می که من بۆ دیجیتاڵ کامیرام ده‌کڕی به 6 هه‌زار دینار، یه‌ک وێنه‌شیان نه‌ده‌گرت ته‌واو ده‌بوون! یه‌که‌م جار ده‌ستم به دوگمه‌ی کامیرادا دێنا، چه‌خماخه‌یه‌کی ده‌دا و ئیتر وێنه‌که‌شی نه‌ده‌گرت و مه‌جبوور ده‌بووم دیسان بیگۆڕم! هێنده گه‌ڕام تاکوو له‌و باتریانه‌م ده‌ست که‌وت که خۆم ده‌مویستن.
به‌ پێچه‌وانه‌ی ئێره که ده‌بێ له‌ هه‌موو که‌س ئیجازه بگری تاکوو وێنه‌ی بگری و یان له خاوه‌ن ماڵ و ماشێن و دووکانه‌کان ئیجازه بگری تاکوو بۆت هه‌بێ وێنه بگری، ئه‌وان پێیان خۆش بوو وێنه‌یان بگری و له زۆربه‌ی شوێنه‌کاندا پێویست به پرسیار نه‌بوو، هه‌ر ئه‌مه‌ بووه هۆی ئه‌وه‌ که من له هه‌موو ئه‌و شوێنانه‌ی که به‌لامه‌وه‌ سه‌یر و سه‌مه‌ره‌ن وێنه بگرم.
له‌ ناوه‌ڕاستی شاردا 10 تا 15 میتر سه‌ره‌وه‌ی هه‌یکه‌ڵه‌که‌ی حاجی قادر، دیواره‌ رۆخاوه‌یه‌کم دیت که‌ ئه‌گه‌ر بڵێم هه‌موو سیمی ته‌ڵه‌فوونی شاری لێ گرێ درابوو، باوه‌ڕم پێ بکه‌ن، هه‌ر بۆیه‌ وێنه‌یه‌کم لێگرتووه و ئه‌گه‌ر جێگاو و مه‌جاڵ هه‌بوو لێره‌ یان له شوێنێکی دیکه‌دا دایده‌نێم. که سه‌یری ئه‌و هه‌موو سیمه‌م ده‌کرد له‌و دیواره‌ ڕۆخاوه‌وه هاتبوونه ده‌ر و هه‌ر یه‌که‌ به‌لایه‌کدا چووبوون، ده‌موت باشه‌ ئه‌وه‌ چۆن ده‌زانن کامه‌ هی کامه‌یه‌، رۆژێک دواتر دیم کابرایه‌ک پله‌کانه‌یه‌کی دایرینی ناوه به دیواره‌ ڕۆخاوه‌که‌وه‌ و به پێچگووشی (به‌ قه‌وڵی خۆیان، ده‌ڕنه‌فیس) یه‌ک خه‌ریکی کردنه‌وه‌ و گرێدانی ئه‌و سیمانه‌ بوو.
له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌کی پێشمه‌رگه‌دا چووین بۆ هه‌ولێر و له‌وێ چووین بۆ که‌بابخانه، وه‌ڵاهی ئه‌شغاڵدان له‌و که‌بابخانه‌یه‌ی نزیک قه‌ڵا که له لای شێخه‌ڵاوه هه‌لکه‌وتبوو، باشتر بوو. له‌ هه‌مووی سه‌یرتر ئه‌وه بوو که هه‌موویان به ده‌ست نانیان ده‌خوارد و نه‌ که‌وچک و نه‌ کارت و چه‌تاڵم من له‌وێ نه‌دیت. چه‌ند مێز و کوردسی له‌ق و لۆقی پلاستیکیان دانابوو و تاوێک نه تاوێک ئاویان به نێو ئه‌و "که‌بابخانه‌"دا ده‌کرد و عه‌رزه‌که‌یان ته‌ڕ ده‌کرد! هه‌رکه‌س ده‌هات شڵت یه‌ک نانیان له نیومتریه‌وه فڕێ ده‌دا سه‌ر مێزه‌که و : کاکی خۆم چیت لۆ بینم؟ مامۆستا چ ده‌خۆی؟ له جێگای ئه‌وه چتێک به ناوی که‌باب له قوڕگه‌وه بچێته خوار، خه‌ریک بوو هه‌رچی له میعده‌شمایه بێته‌وه سه‌رێ. چتێک به ناوی سرویس و میوانداری به‌ چاو نه‌ده‌بینرا، ده‌ستشۆریک له‌وێ بوو به خاولێکی زۆر پیسه‌وه که هه‌موو میوانه‌کان دوای نانخواردن ده‌ست و ده‌میان ده‌شۆرد و وێشکیان ده‌کرده‌وه! پێم سه‌یره چۆن ئه‌و خه‌ڵکه تووشی ده‌یان نه‌خۆشی جۆراوجۆر نابن.
ته‌نیا له‌ نێو شاری هه‌ولێردا 568 مزگه‌وت هه‌یه! له‌و مزگه‌وتانه‌دا چ باس ده‌که‌ن و چ فێری خه‌ڵک ده‌که‌ن ئه‌وه هه‌ر بۆ خۆیان ده‌زانن، به‌یانی له‌گه‌ڵ مه‌لا بانگ دان هه‌موو ئه‌و مزگه‌وتانه پێکه‌وه هاوار ده‌که‌ن نیوه‌ڕۆ و عه‌سرو ئێواره‌ش به هه‌مان شێوه، جا بۆ خۆتان بیری لێ بکه‌نه‌وه 568 مزگه‌وتێک هیچ نه‌بێ 3، 4 بڵه‌نگۆیان هه‌یه، ئه‌گه‌ر هه‌ر نه‌یانبێ1 بڵه‌نگۆیان هه‌س، ئیتر 568 بڵه‌نگۆ به جارێک فووی پیابکه‌ن بزانن به‌بێ به چ حه‌شرێک.
به‌ڵام به پێچه‌وانه‌ی ئه‌و هه‌موو پیس و پۆخڵییه، عه‌نکاوه که به‌شێکه له شار زۆر پاک و خاوێن بوو. له 15 تاکوو 20 میتر ئه‌شغاڵدانێکی نارنجی له لێواری شه‌قامه‌که‌وه‌ دانرابوو، ئیسگه‌ی بووسه‌کان زۆر پاک و خاوێن و کورسی لێدانراو و سه‌رگیراو بوون که له شوێنه‌کانی شاردا به‌رچاو نه‌ده‌که‌وتن. هه‌موو شتێک ئازاد و ته‌نانه‌ت شێوه‌ی جل له‌به‌ر کردنی دانیشتوانی له چاو به‌شه‌کانی تری شاره‌وه‌ ئازادتر و ژنان که‌میان سه‌رپۆشیان هه‌بوو. به بڕوای من ئه‌م پاک و خاوێنیی و ئازادییشه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ که زۆربه‌ی دانیشتوانی ئه‌م به‌شه‌ مه‌سیحین.
ئیتر پسانی به‌رق و نه‌بوونی ئلکتریسیته‌ش با هه‌ر بوه‌ستێ، هه‌ر شوێنێک بۆ خۆی موتور به‌رقی بۆ خۆی کڕیوه و له کاتی نه‌بوونی به‌رقدا به‌کاری دێنن. سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش خه‌ڵکی کورد و به‌تایبه‌تی دانیشتوانی ئه‌و ناوچه‌یه‌ له سه‌ر نه‌فته‌وه‌ خه‌وتوون، به‌ڵام به‌نزین گیر نه‌ده‌هات و جاری وابوو تاکسییه‌کان چه‌ند کیلومیتر ریزیان به‌ستبوو بۆ بێزین.
له‌و به‌شانه‌ی شاریشدا که خه‌ڵک خه‌ریکی کاروباری ماشێنن و پینه‌و په‌ڕۆیان ده‌که‌ن، ته‌نانه‌ت کڵاویش له‌سه‌ر حکومه‌ت ده‌نێن! ماشێنی گه‌وره‌ و به‌تایبه‌تی لۆری و باری و تلێری گه‌وره‌ و تازه‌ و مودێڕن دێنن و سه‌ره‌که‌یان لێ ده‌که‌نه‌وه و سه‌ری دیکه‌یان لێ داده‌نێن و نمره‌ی شاسیه‌که‌یان ده‌سڕنه‌وه یان ده‌یانگۆڕن و به نرخێکی دیکه دیده‌نه بازاڕ و ئه‌م کاره‌شیان ده‌بێته هۆی ڕه‌وا بوونی ماشێنه‌کانیان و حکومه‌ت مه‌جبوور ده‌بێ کاغه‌زی ره‌سمیان پێ بدا! له کابرایه‌کی شۆفیر تاکسیم پرسی که ئایا ئه‌و ماشێنانه وایان به سه‌ر دێت، کڕیاریان هه‌یه؟ ئه‌چن نیه مامۆستاش بڕیاری داوه که حه‌ڵاڵه. له پێشدا خه‌ڵک نه‌یانده‌کڕی، به‌ڵام مامۆستا بڕیاری داوه وتوویه له لایه‌نی ئایینه‌وه هیچ مانعێک نیه و حه‌ڵاڵه. ئیتر ئه‌و مامۆستایه چ کۆلکه مه‌لایه‌ک بوو، مه‌گه‌ر کابرا هه‌ر بۆ خۆی بزانێ. ده‌نا له باری یاسایی و له بواری ئستانداردی پاراستنیشه‌وه‌ ئه‌و ماشینانه له کاتی وه‌رگه‌ڕان و لێکدانیشدا به‌رگری خۆیان ده‌له‌دست داوه. ئه‌و ماشێنانه‌ی هه‌رچه‌نده نوێش بن به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئه‌و پاییه‌یانه‌ی که سه‌ری ماشێنه‌که ڕاده‌گرن خراپ بن، له وڵاتێکی وه‌ک سویددا چاکیان ناکه‌نه‌وه. به‌ڵام له وڵاتی بێ یاساو هه‌رکێ بۆ خۆی ئێمه‌دا، کێ له‌و شتانه ده‌پرسێته‌وه‌.
دوو رۆژ پێش گه‌ڕانه‌وه‌یشم ده‌بوایه بچم بۆ ئاسایش "به‌شی پاسپۆرت و مانه‌وه‌" کاغه‌ز بێنم بۆ ئه‌وه له فڕۆکه‌خانه بزانن من له کوێ بووم. که چووم 15 که‌س له دیوێکدا دانیشتبوون، له‌وه‌ ده‌چوو هه‌موویان کارمه‌ندی ئه‌وێ بن، به‌ڵام هیچکامیشیان کاریان نه‌بوو. یه‌کێ ده‌یوت ده‌بێ بچی بۆ ئاسایشی سلێمانی. یه‌ک ده‌یوت تۆ هیچت ناوێ. یه‌کێکی دیکه ده‌یوت ده‌بێ پاسپۆرته‌که‌ی بۆ مۆر بکه‌ن. ئیتر ئه‌وه‌ نه‌بوو شێتم که‌ن، خراپی ئه‌وه بوو که هه‌مووشیان هاوکات و پێکه‌وه قسه‌یان ده‌کرد و که‌سیان نۆره‌ی که‌سی تریانی نه‌ده‌دا! له‌ کۆتاییدا هاتمه سه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ که بچم بۆ ئاسیشی هه‌ولێر و له‌وێ کاره‌که‌م دروست بکه که هه‌ر وایشم کرد. له‌ویش دوای دوو وێنه‌یان ده‌کرد، نارمیان بۆ لای کابریه‌ک که له نێو خه‌وشه‌ی ئه‌و شوێنه‌دا به ته‌نه‌که شوێنێکی بۆ خۆی ساز کردبوو که ته‌نیا ڕێگای خۆی و کومپیۆته‌ره‌که‌ی ده‌کرده‌وه. به دیجیتاڵ کامرا وێنه‌ی ده‌گرت و به فۆتۆشاپ هێندێك ساف و لووسی ده‌کرد و له‌سه‌ر کاغه‌زی سپی (کاغه‌زی وه‌ک کاغه‌زی وێنه‌) ده‌یدا ده‌رێ. ئیتر هێنده ناشیانه به فۆتۆشاپ سازی ده‌کرد که مرۆڤ پێکه‌نین ده‌یگرت. بۆ پێکه‌نینن و یادگاری ئه‌م سه‌فه‌ره، دووانی زیادیم له‌ وێنه‌کان هه‌ڵگرتووه.


:::....
ئه‌ی تۆ ئێژی چی

____________________________________
........................................................................................

Friday, April 21, 2006
:::
دیسان ڕۆسه‌م پاڵه‌وان


ناوی ڕۆسته‌م و کوری سیما و خه‌ڵکی گازرخانی بوو. ته‌منی ڕۆسه‌م 5 یان 6 ساڵان بووه که پیاوێکی نابینا و نه ناس به فه‌قیری ڕێی ئه‌که‌وێته گازرخانی. دوای چه‌ن رۆژ نابیناکه ئه‌یه‌وێت بڕوات، داوا له خه‌ڵکه‌که ئه‌کات که منداڵێکی بده‌نێ تا چه‌ن ئاوای خوارتر ده‌ستی ڕاکێشێت.
خه‌ڵکی گازرخانی به‌زه‌یان پێدا دێته‌وه داوا له سیما ئه‌که‌ن که ئیزنی ڕۆسه‌م بدا بڕوا له‌گه‌ڵ کویره. به‌م جوره ڕوسه‌م بێ سه‌ر و شوین و سیمای دایکی ڕه‌نجه‌ڕۆ بوو.
دوای شۆڕشی ته‌موز 1957 حیزبه سیاسیه‌کانی عێراق ده‌ستیان کرده هه‌ڵسووڕان. پێشمه‌رگه‌ش وه‌ک هێزێکی توانا له کوردستاندا دامه‌زرا. ڕۆسه‌م که لاوێکی ئازا و لێهاتوو وبه توانا بوو وه‌ک لایه‌نگر له‌گه‌ڵ حیزبی شویعی عیراق بوو.
که به‌عس هاتنه سه‌ر حوکم شه‌ڕ له کوردستان هه‌ڵگیرسا. ساڵی 1962-1963 چه‌ن هێرشی نا ڕه‌وا و نا برابر کرایه سه‌ر سلێمانیه و له یه‌کێک له‌و هێرشانه‌دا ڕۆسه‌م گیرا و بۆ ئه‌وه خۆی ڕزگار کات ئه‌ڵیت من عێراقی نیم و خه‌ڵکی ئێرانم. به‌م جوره حکومه‌تی به‌عس ڕۆسه‌میان نارده‌وه بۆ ئێران.
ڕوسه‌م له ئێران ئه‌ڵێت خه‌ڵکی کوێیه. دوای سێ چوار مانگ سیما ڕۆیشته لای سڵیمان به‌گ و دوای لێ کرد که ڕۆسه‌م که له ئیلام ده‌س به سه‌ر بوو ڕزگار کات. سڵیمان به‌گ بوو به زامنی ڕوسه‌م، به‌م جۆره ڕۆسه‌م هاته‌وه باوه‌شی دایک و خه‌لکی ناوچه‌که.
ساڵی یه‌که‌م و دووهه‌م ساواک داوایان لێ کرد که بڕوات بۆ ناو پێشمه‌رگه و خه‌به‌ریان بۆ ببنێته‌وه، به‌ڵام له ڕاستیدا ڕۆسه‌م حه‌زی له‌و کاره نه‌بوو له‌گه‌ڵ ساواک درۆی ئه‌کرد که ئیتر وازیان لێ هێناو تا ئینقلابی 57 ئه‌توانم بڵێم هه‌ر به فه‌قیری ژیا.
هه‌ر له یه‌که‌م رۆژی ئینقلابه‌وه بوو به پێش مه‌رگه‌ی حیزبی دمکرات و له‌مو لا ئه‌گه‌ر به پێوستی بزانن هاوڕێیانی حیزبی ئه‌بێت له باره‌ی ڕۆسه‌م سیما و یا خو ڕۆسه‌م پاڵه‌وانه‌وه بنووسن.
من چه‌ن بیره وه‌ری خۆمم سه‌باره‌ت به ڕوسه‌م له بلاگه‌که‌ی حامید (بیستون) داناوه، به‌ڵام یه‌کێکی تر هه‌یه که لیره دا ئه‌ینووسم.
من له سنه بووم که بیستم ڕۆسه‌م هاتووه بۆ ماڵی شیخ عارف. منیچ ڕۆیشتم سه‌‌ری لێ ده‌م. هه‌ر که‌منی بینی وه‌خته بوو له خۆشیان په‌ڕ در بێرێت چوون ئه‌و دو ڕۆژه که له‌وێ بوو یه‌ک ووشه‌ش تێ نه‌گه‌یشتبوو.
ماڵی مولانای نزیکه 15 منداڵی تێدا بوو 2 صدیقی به‌خشداری دیواندڕه ئا علای شێخ موحسنی ماسان، شێخ عبدالله ماسان، و ئیتر نازان سێ چوارێکی تر له‌م لاو ئه‌ولا خۆشی نازانم 9 بوون یا 10 کوڕی بوو . شێخ عارف به منداڵه‌کانی ووت بوو ئه‌مه پاڵه‌وان خاڵو سڵیمان به‌گه، هه‌رچێ پامه‌وانتان هه‌س چاری ناکه‌ن.
کوڕه‌کانیچ لێان ئه‌پرسی " ئه‌رێ کا ڕۆسه‌م له کوشتیا چه‌ن فه‌ن ئه‌زانی؟" و یا "کا ڕوسه‌م گیان خوت بچوو پُڵ، پُل برا نازانی پُل چه‌س؟ قه‌ی ناکا پڵ نازانی خۆ زیر خم ئه‌زانی؟ ده‌ی هه‌تیم کارێ بکه برا با بزانین پاڵه‌وانی".
که منیان دی ووتیان " ده‌ی بێ بزانین خوتان و پاڵه‌وانتان هیچی نازانێ" ڕووم کرده ڕۆسه‌م ووتم بۆ نیشانیان ناده‌ی که پاڵه‌وانی؟ ووتی باشه ئه‌م شێخ عارفی خزمتانه ئه‌م هه‌موو کوڕه‌ی له چه‌ن ژن دروست کردووه ماڵیم به قوڕ گرت، ئه‌ی بۆ به فارسی قسه‌ ئه‌که‌ن؟
ئیتر من بوومه دیلماج جا "ووتی کوره پیان بڵێ پل و مل نازان گشتیان بێن بۆم تا نیشانیان بده‌م پل چه‌س." ووشه‌ی (چه‌س) که‌ی به گاڵته‌وه ووت.


:::....
ئه‌ی تۆ ئێژی چی

____________________________________
........................................................................................

Thursday, April 20, 2006
:::
به‌فر ده‌بارێ


سه‌ره‌ڕای ئه‌وه 20 رۆژیش له مانگی چوار تێپه‌ڕ بووه، به‌ڵام ئیمڕۆ بارینی به‌فر حه‌شر ده‌کا! زۆر جار تاکوو کۆتایی مانگی چواریش هه‌ر به‌فر ده‌بارێ. ده، پازده‌ ڕۆژ له‌مه‌وبه‌ر له کۆیه و هه‌ولێر نیوه‌ڕۆیان پله‌ی گه‌رما ده‌گه‌یشته نزیک 20 که‌چی ئێستا لێره به‌فر ده‌بارێ. وه‌کوو کابرا وتی: دونیایه‌کی سه‌یره گوڵم. با بوارێ، من هه‌وای سارد و فه‌فرو باوه‌هۆم له گه‌رما پێ خۆشتره.


:::....
ئه‌ی تۆ ئێژی چی

____________________________________
........................................................................................

Monday, April 17, 2006
:::
ڕۆسته‌م داستان کۆچی دوایی کرد.



کاتێک من مێرمنداڵ بووم، کاتێکیش سه‌رپه‌ڵی، په‌لێک له پێشمه‌رگه‌کانی هێزی بێستوون بوو، جاروباره‌ ده‌مبینی. به‌ڵام چ ببینم، بۆ منێکی مێرمنداڵ که ئه‌و هه‌موو داستان و پاڵه‌وانه‌تیه‌م لێ بیستبوو، پێم وابوو تازه له نێو قۆرێکی سیحراویه‌وه‌ له وێنه‌ی مژ و دووکه‌ڵدا هاتووه‌ته ده‌ره‌وه‌ و هاوار ده‌کا: "گه‌وره‌م ئه‌مر بکه! چ شتێکت له‌و دونیایه‌دا ده‌وێ بۆت دێنم." باڵای به‌رز و ڕه‌خت و فیشه‌کدان له ‌شان و کوڵه‌باڵێکی خۆماڵی له‌به‌ر، تاکوو ئێره‌یه وه‌ك پێشمه‌رگه‌کانی تر ئاسایی ده‌هاته‌ به‌ر چاو، به‌ڵام ئه‌م ناوشانی کوڵه‌باڵه‌‌که‌ی کون کردبوو و پاچ و خاکه‌نازێکی پێدا کردبوو! خه‌ڵک ده‌یانوت له هه‌رکوێ دانیشێ خێرا سه‌نگه‌رێک هه‌ڵده‌که‌نێ! کار و کرداریشی هێنده‌یتر سامیی وه‌به‌رنابوو هه‌ربۆیه‌ زۆر سامناکتر ده‌هاته‌ به‌رچاو. داستانی سه‌یر و سه‌مه‌ره‌یان لێ ده‌گێڕایه‌وه، گوایه له شه‌ڕێکدا پاسدارێک ئه‌سیر ده‌کا و ملی له نێو ڕانی خۆی ده‌نێ و پشتی ئه‌و ده‌كاته پاڵپشت بۆ ئانیشکی خۆی بۆ ئه‌وه‌ له‌ ته‌قه‌ کردندا ده‌ستی نه‌له‌رزێ و باشتر دوشمن بپێکێ. دوای شه‌ڕه‌که‌ که لنگی لێک بڵاو ده‌کاته‌وه‌، پاسداره‌که‌ پاره‌که‌ مردووه‌ نه‌ک ئیمساڵ! هه‌ر ئه‌و خه‌ڵکه ده‌یانوت پاسدارێکی ئه‌سیر کردووه و وه‌ك رۆسته‌می داستان هه‌ڵی هێناوه و به پشتدا به سه‌ر ئه‌ژنۆی خۆی دا کوتاوه‌ و پشتی شکاندووه! هێندێکی تر ده‌یانوت تراکتۆری به تلێری و باره‌وه‌ له قوڕ کێشاوه‌ته ده‌ره‌وه! ده‌یان به‌سه‌ر هات و چیرۆکی له‌م جۆره‌ که بۆ خه‌ڵکی ناوچه‌ی کامیاران ئاشنان.
ئه‌مانه‌ی سه‌ره‌وه چه‌نده راستن با بمێنن، به‌ڵام ئه‌وه‌ی راستی بێ هێزێکی سروشتی بێ وێنه‌ی هه‌بوو و بۆ هه‌ڵگرتنی قورسایی که‌س هاوتایی نه‌ده‌کرد. جارێک پێشمه‌رگه مه‌جبوور بوون بۆ گۆڕینی رادیاتۆری لۆدێر که‌ڵکی لێ وه‌رگرن و له پشتی ئه‌و وه‌ک جه‌ڕوسه‌قیل که‌ڵک وه‌رگرن. ئه‌مه‌ش له خۆیدا له توانایی مرۆڤ به‌ده‌ره.
زۆر ساڵ پێش ئه‌وه‌ی من له دایک بم، مامۆستای دێکه‌مان خه‌ڵکی سنه‌ ده‌بێ و زۆر زۆرخانه‌ و وه‌رزشگا چووبوو و هێزێکی باشیی ببووه، گوایه ئێواران هاتووه‌ته سه‌ربانی قوتابخانه‌ و خه‌ڵکی به عه‌رزدا داوه و خۆی به پاڵه‌وانی دێ زانیوه. مامۆیشم که ئه‌و کات ده‌سه‌ڵاتداری ناوچه‌که‌ بووه، ئه‌م رۆسته‌مه بانگ ده‌کا و میوانداری لێده‌کا و له‌گه‌ڵ مامۆستاکه‌دا دیدات به زۆرانبازیدا. له ئه‌نجامدا مامۆستا زۆر خراپ له عه‌رز ده‌دا و (هێندێکیش ده‌ڵێن بای لێ بووه‌ته‌وه)، هه‌رجۆرێک بێ مامۆستاکه له‌ شه‌رمه‌زارییدا، دێ به جێ دێڵێ و ئیتر روو له‌و ناوچه‌یه‌ ناکاته‌وه‌.
زۆر خه‌ڵک دیویانه که بوشکه‌ (به‌رمیل)ه‌ نه‌وتی به پڕی نیاوه‌ته نێو ماشێن و تلێری. ساڵانێک هاتن و چوون، که من بوومه پێشمه‌رگه ئه‌و له ناوچه‌ی ئێمه نه‌مابوو، دوای چه‌ند ساڵێکی تریش زانیم که چووه و خۆی ته‌سلیم کردووه‌ته‌وه. ئیمڕۆیش زانیم که کۆچی دوایی کردووه. دیاربوو به ته‌مه‌ن بوو و به دڵنیایه‌وه ده‌توانم بڵێم سه‌ره‌وه‌ی 80 ساڵ ده‌بوو، به‌ڵام دارای هه‌مان هێزی سروشتی بوو و دایم به گوڕ و تین بوو، له نێو خه‌ڵکیشدا خۆشناو و مه‌جلیس گه‌رمکه‌ر بوو. دایکی ناوی سیما بوو هه‌ربۆیه ناوبانگی به "رۆسته‌م سیما" ده‌رکردبوو. یادی به‌خێر.


:::....
ئه‌ی تۆ ئێژی چی

____________________________________
........................................................................................

-

:: پێداویستی‌یه‌كان :

[Kurdish Fonts]

رادیۆ ده‌نگی کوردستانی ئێران

.............................................

:ریزی بڵاگی كوردی: گووگڵ به كوردی


لینكه‌ كوردیه‌كان:

كوردستان مێدیا
حدكا
شه‌هید
تیشک تی ڤی
یه‌كیه‌تی لاوانی دێموكراتی كوردستانی ئێران
پێشه‌وا
گوڵنامه‌ی كوردی
كوردلاند
پێشمه‌رگه‌كان
گیاڕه‌نگ
چاڵاوه
که‌ڵاش
کڵاوڕۆژنه
ماڵپه‌ڕی هونه‌ر
ئاراس
ماڵپه‌ڕی موسته‌فا عه‌لی
شاره‌كه‌م سنه
زانستپه‌روه‌رانی کورد
کورد ئای تی گرووپ
ماڵپه‌ڕی کورد
بلاگی تیشک
كوردیش پۆینت
پاوه‌ نت
دیکشنری ئنگلیزی ـ کوردی
كرماشان
هه‌وارگه‌ی ئاشق
هونه‌رستانی كچانه‌
چه‌ند وێنه‌ی كرماشان
زانستپه‌روه‌رانی كورد
جلوبه‌رگی ژنانی كورد
که‌زوان
ئیلام
هاكه‌ری كورد
كوردستانی سه‌ربه‌خۆ
له‌ باشوور
هێلی ئاسمانی كوردستان
ماڵپه‌ری بێ ئایین
دیاكۆ
پلاتفۆرم
ئیبراهیم یونسی

قاله‌مه‌ڕه
پاوه
ڕادیۆ كورد میكس
په‌یامنێر
به‌سته‌ری كوردی
هیواكان
هه‌ولێر
ماڵی ماکوان
فتوبلاگ کرماشان
نرمه‌ واران
بلوط
کرمانشا دیار فرهاد
کرمانشاه‌ پاتوق
کرمانشاه‌ وب دات کام
یارسان
گالری قالب وبلاگ و سایت بیستون
بیستون
مۆڵه‌تنامه‌ی شۆفیری
زه‌هاو
کتیبخانه‌ی کوردی له‌ ستۆکهۆلم
زریان
نستان
هه‌ورامان
کژوان
روانسر
جوانڕۆ
ساراڵ
سه‌وڵاوا
كوردی كه‌ڵهوڕ
كورد
ڕه‌شماڵ
مه‌ریوان
وێبلاگه‌كانی پارێزگای كرماشان
ماڵپه‌ڕه‌‌كانی پارێزگای كرماشان
ڕۆژوان
بهزاد خوشحالی
مانگنامه‌ی ئاگری
شاری كامێران
گۆڤاری ڕاسان
جێ ژوان
موتورێك بۆ گه‌ڕان له‌شوێن پرۆگرامێ ڕادیۆیی
وێبلاگی كوردستان
Kurd-WAREZ
پژاك
ژنانی كورد
ماڵپه‌ڕی كورد
بڵاگی سه‌رپێڵ
چوارچیوه‌ بۆ بڵاگی كوردی
فایروۆرکس
ئاڵای هه‌موو نه‌ته‌وه‌یه‌ک
هونه‌رستانی مه‌وله‌وی کورد
بڵاگی عبدالعزيز مولودی
په‌یڤ
هه‌ڵویست
بۆکان
کورد بۆ داونلود
.............................................



لینكه‌ فارسییه‌كان:

بی بی سی
رادیو فردا
سایت نامداران كرد
آذرگشنسپ
گویا
بدهی
مهدیس
سیاسپید
روزنامه شرق
كرمانشاه
كرمانشاها وب
آموزش زبان كردی
كرماشان دیار شیرین
روزنامه بیستون
آموزش وبلاگ
نغمه
آينه
ايران كليپ
عمیعقی
جیگر
ايران هاگ آنلاين
نوانما دات كام
شرمنده
آسمون دات كام
شعر جنوب
یك كرمانشاهی‌
یك كرمانشاهی
دكشنری فارسی ئینگلیسی
فرهنگ ئینگلیسی ـ فارسی
مدرسه‌ وب
دنیای وب
مدرسه‌ وب
با شما نیستم
شبكه‌
دانلود نرم افزار

لینکستان
عکس و عکاسی
Best Download
موزیک فارسی
فارسی موزیک
تاکتاز
گیاهان دارویی زاگرس
سايتک
خرید و فروش گیاهان دارویی
گیاهان سحر آمیز
گیاهان دارویی
اطلاعات دارويى
نسخه پيچي گياهي براي بيماريها
داروهاي گياهي رسمي ايران
شبکه آموزش سيما
مهمترين سايت هاي پزشكي و دارويی
استکهلمیان
"موزيك ايراني"پرشین فور یو
خاك خاموش
خاكستر گل سرخ
سفیدترین سیاه
مژفیلم
طالع بینی
کامبادن
آتشگاه
.............................................



لینک بۆ وه‌رگێڕه‌کان:

بابل فیش
سیستران
وۆرلدلینگۆ
فری ترانسله‌یشن
گووگڵ
دیکشنری
ترجمه
لیکسیکۆ
ئانلاین ئینگلیش
ئایانپور
لیکسیکۆ
فه‌رهه‌نگ
.............................................



لینكه‌ سوئێدییه‌كان:

فه‌رهه‌نگی سوئێدی
فرهنگ سوئدی - فارسی
free Download
blogrolling
popularscreen
Rabattpriser
SAS
Powered by: Kurd IT Group
.........................................

:Kurdish.Blogs: :: Archive :Contact: :Kurdish fonts: :Kurd IT Group: